Metody i formy pracy

Metody i formy pracy z dziećmi w przedszkolu

Nauczyciele w naszej placówce w planowaniu pracy wykorzystują szereg różnorodnych metod celem uatrakcyjnienia realizowanych sytuacji edukacyjnych. Dobór metod zależy od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie umiejętności zaplanowaliśmy kształcić w danej chwili. Zatem najlepszymi metodami są te, które aktywizują i motywują dziecko oraz umożliwiają praktyczne zastosowanie zdobytej wiedzy. Zarówno wszystkie metody, jak i techniki służą wspomaganiu wszechstronnego rozwoju dziecka rozbudzając jego aktywność twórczą, zapewniając pozytywną motywację do podejmowania zadań, a tym samym rozwijają wiarę we własne siły i możliwości.

Metody i formy pracy stosowane w naszym przedszkolu są nowoczesne i zapewniają wychowankom osiągnięcie sukcesów rozwojowych w atrakcyjny, twórczy i aktywny sposób.

Podstawowymi formami organizacyjnymi pracy jest działalność :

indywidualna
zespołowa
zbiorowa (praca z całą grupą)

Podstawową i najważniejszą formą aktywności dziecka jest zabawa, która jest dominującą w wychowaniu przedszkolnym.

Praca w przedszkolu wymaga określonych form. Do podstawowych form pracy wychowawczej i edukacyjnej w przedszkolu należą:

Zajęcia i zabawy dowolne – z własnej inicjatywy w czasie na to przeznaczonym
Zajęcia obowiązkowe

Codzienne zajęcia organizowane przez nauczyciela indywidualne, w zespole, z całą

grupą/

Czynności samoobsługowe

Prace użyteczne /np. dyżury/

Spacery, wycieczki

Uroczystości

Sytuacje okolicznościowe

Metody czynne

metoda samodzielnych doświadczeń – (stwarzanie warunków do samodzielnej zabawy, ułatwianie nawiązywania kontaktów z otoczeniem społecznym, przyrodą i sztuką z własnej inicjatywy),
metoda kierowania własną działalnością dziecka– inspirowanie spontanicznej działalności przez zachętę, sugestię, radę, czy podsunięcie pomysłu),
metoda zadań stawianych dziecku, inspirowanie do odkrywania nowych zjawisk, przyswajania i stosowania określonych umiejętności),
metoda ćwiczeń utrwalających– powtarzanie czynności w celu ich rozwoju, utrwalanie wiadomości lub postaw, a także ćwiczenie mięśni)

Metody oglądowe

obserwacja i pokaz- przedmioty, zjawiska, czynności,
osobisty przykład nauczyciela,
udostępnianie sztuki – dzieła plastyczne, przedstawienia teatralne, ilustrowane artystycznie utwory literackie, koncerty muzycznego;

Metody słowne

rozmowy,
opowiadania,
zagadki,
objaśnienia i instrukcje,
sposoby społecznego porozumiewania się,
metody żywego słowa,

Metody aktywizujące

burza mózgów – giełda pomysłów,
metoda projektów – samodzielne formułowanie tematów i poszukiwanie rozwiązań,
gry dydaktyczne –uczą ścisłego przestrzegania reguł, wpływają na twórcze myślenie, rozwijają wyobraźnie, zmuszają do współdziałania itp.

Ponadto codzienną praktykę pedagogiczną wzbogacamy o nowatorskie metody:

Edukacja matematyczna wg koncepcji prof. Edyty Gruszczyk – Kolczyńskiej;

Celem tej metody jest wspomaganie rozwoju umysłowego dzieci, zwłaszcza w zakresie kształtowania pojęć matematycznych, ćwiczenie odporności emocjonalnej dziecka oraz budowanie pozytywnego obrazu samego siebie. Metoda sprzyja również stymulowaniu uzdolnień matematycznych u dzieci, dobrze przygotowuje do nauki matematyki w szkole.

Kinezjologia edukacyjna Paula Dennisona;

Metoda ta wspomaga proces uczenia się poprzez ruch. Ćwiczenia zaproponowane przez autora metody poprawiają koncentrację i pozwalają jednocześnie uruchomić obie półkule mózgowe. Dzięki nim można rozciągać mięśnie i niwelować ich napięcie, co pozwala mózgowi wykorzystywać całą energię do przyswajania nowych informacji, czyli uczenia się. Ćwiczenia angażują między innymi obie strony ciała, skoordynowane ruchy gałek ocznych, rąk i nóg, co równomiernie uaktywnia obie półkule.

Pedagogika zabawy „Klanza”

Pedagogika ta włącza do nauczania i wychowania metody kreatywne, aktywizujące, pobudzające emocje i wyobraźnię z przełożeniem ich na takie sytuacje, w których uczestnik grupy może bez lęku rozwijać swoje najlepsze strony.

Proponuje zabawy i gry, które:

zapewniają dobrowolność uczestnictwa,
wykluczają rywalizację,
dają możliwość komunikowania się poprzez ruch, słowo, plastykę, oraz inne środki wyrazu.

Głównym atrybutem wykorzystywanym w pracy opisywaną metodą jest duża, kolorowa chusta, która przyciąga uwagę dzieci, ożywia je i daje im wiele radości, uśmiechu. Pomaga dzieciom zapomnieć o strachu i poznać lepiej innych uczestników zabawy. Jest ona wspaniałym środkiem do rozbudzenia dziecięcej wyobraźni, kiedy staje się balonem, wiatrem, łodzią, siecią rybacką oraz tym wszystkim, o czym tylko można pomarzyć. Możliwości jej zastosowania są nieograniczone, dlatego staje się ona dowodem na to, że im prostsze formy i pomoce, tym lepsza zabawa.

Metody twórczych zajęć ruchowych: gimnastyka Rudolfa Labana , Carla Orffa

Metoda gimnastyki twórczej Rudolfa Labana nazywana jest także metodą improwizacji ruchowej. Daje możliwość podejmowania ruchu zgodnie z własną inwencją twórczą, fantazją, doświadczaniem.

Tematyka zadań ruchowych wywodzi się z pięciu zasadniczych tematów:

Wyczucie (świadomość) własnego ciała.
Wyczucie ciężaru i czasu.
Wyczucie przestrzeni.
Rozwijanie wyczucia płynności ruchu i ciężaru w przestrzeni.
Adaptacja ruchów własnych do ruchów partnera lub grupy.

Metoda Carla Orffa

Głównym celem i zadaniem tej metody jest wyzwolenie u dzieci tendencji do samo ekspresji i rozwijania inwencji twórczej. Zdaniem C. Orffa muzyka rodzi się z mowy, ruchu i gestu. Wykorzystane i przetworzone na język muzyczny powinno być to, co dziecku najbliższe: słowo, gest, ruch. Zaspokojenie potrzeby ruchu w formie dobranej przez samo dziecko, daje okazję do rozładowania napięć emocjonalnych, do ich odreagowania.

Techniki parateatralne

Aktywność twórcza dziecka jest jego naturalną potrzebą biologiczną którą można wykorzystać tworząc odpowiednie sytuacje edukacyjne. Teatr ma ogromne walory kształcące, wychowawcze oraz terapeutyczne. Uczy poczucia współodpowiedzialności, samodyscypliny, koncentracji uwagi, radzenia sobie z sytuacją stresową, ćwiczy pamięć oraz daje satysfakcję z wykonanej pracy. Jest odpowiedni dla dzieci uzdolnionych, gdyż umożliwia rozwijanie ich predyspozycji, jak też dla dzieci mających różne trudności, powoduje wzrost wiary we własne możliwości.

Zabawy badawcze, doświadczania, obserwacje przyrodnicze

Naturalną metodą poznawczą stosowaną przez dzieci w wieku przedszkolnym jest aktywność badawcza, występuje ona w dwóch postaciach. Pierwsza to samodzielne odkrywanie. Dziecko ma tu pełną swobodę działania, samo wyznacza sobie tempo i czas pracy, ale jednocześnie jest to uczenie się drogą prób i błędów, w którym narażone jest ono na wiele trudności i porażek. Drugi sposób odbywa się pod kierunkiem nauczyciela. Nauczyciel zajmuje tu rolę inicjatora sytuacji, prowokuje do stawiania pytań, udostępnia stosowne metody i pomoce badawcze, ukierunkowuje go podczas badań i eksperymentowania.

Metoda Porannego Kręgu

Metoda ta obejmuje swym zasięgiem wszystkie zmysły: dotyk, wzrok, słuch, węch i smak. Głównym jej celem jest dostarczenie wychowankom określonej ilości bodźców, które pobudzają zmysły do działania, a co za tym idzie, stwarzają poczucie bezpieczeństwa, zaufania i radości. Fundamentem metody „Porannego Kręgu” jest otaczający nas świat przyrody, który jest źródłem podstawowych symboli: żywiołów, barw, zapachów, smaków, odgłosów, wrażeń dotykowych i termicznych, które przyporządkowane zostały określonej porze roku.

Metoda aktywnego słuchania muzyki wg Batii Strauss

Istotą tej metody jest chęć przybliżenia dzieciom muzyki klasycznej, poprzez tzw. „aktywne słuchanie”. Dzieci słuchają utworu i wykonują proste ruchy rytmiczne albo ruchy taneczne według wskazówek nauczyciela. W przypadku dzieci młodszych, są to proste ruchy ilustrujące krótkie opowiadanie związane z każdym utworem muzycznym. Metoda aktywnego słuchania muzyki pozwala na swobodną zamianę ról, jakie mogą pełnić dzieci w danym utworze muzycznym, raz występując w roli wykonawcy, a za chwilę wcielając się w dyrygenta. Dzięki tej metodzie, kształcą swoją wyobraźnię dźwiękową. Metoda integruje różne formy aktywności: słuchanie, granie, tańczenie i śpiewanie z elementami pantomimy, dramy i różnych form plastycznych. Pozwala w sposób niewerbalny odkryć różne aspekty dzieła muzycznego: jego formę, tempo i rytm oraz dynamikę i barwę oraz w stosunkowo krótkim czasie osiągnąć cel zamierzony przez nauczyciela.

Bajko terapia

Bajko terapia to mówiąc najprościej -terapia przez bajki. Bajko terapia jest ważnym sposobem wspierania i oddziaływania terapeutycznego we wczesnych okresach rozwoju dziecka.

Terapia poprzez bajki ma na celu redukcję napięcia i odbudowanie pozytywnego obrazu siebie i świata. Czytając określone bajki można dziecku pomóc w wielu trudnych dla niego sytuacjach emocjonalnych. Bajko terapia to także doskonała metoda relaksacyjna.

Odpowiednio dobrane i opowiedziane albo przeczytane historie mogą doskonale wyciszyć, choćby przed snem, po dniu pełnym wrażeń lub pracy.

Dar zabawy – alternatywne metody pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym według koncepcji F. Froebla”

Koncepcja aktywności oparta jest na działaniach dzieci w sali przedszkolnej oraz bliższej i dalszej przestrzeni przy wykorzystaniu zasobów środowiska społeczno – kulturowego. Duże znaczenie ma kontakt z materiałami, których dostarcza przyroda, zwanymi „darami natury”, bogactwami przyrody czy „darami ziemi” oraz wykorzystanie materiałów dydaktycznych, pomocy edukacyjnych stworzonych przez dorosłego dla dziecka, które F. Froebel nazwał darami. Zgodnie z założeniami koncepcji F.Froebla zajęcia kierowane odbywają się w dwóch formach: Spotkania w kole oraz Praca w grupach zabawowo – zadaniowych.Spotkania w kole mają charakter edukacyjny. W celu realizacji podstawy programowej i tym samym wzbogacania wiedzy i rozwijania umiejętności dzieci w poszczególne dni realizowane są różne rodzaje treści dydaktycznych: aktywność językowa, artystyczna, matematyczna, przyrodnicza i ekologiczna, ruchowa, zdrowotna.

Praca w grupach zabawowo – zadaniowych odbywa się w zorganizowanych kącikach: kąciku darów, kąciku twórczym, kąciku badawczym i kąciku gospodarczym (ogródek i kuchnia).

Grupa pracuje w tym samym składzie przez cały tydzień. Działanie takie jest celowe i planowe, a jego zadaniem jest rozwijanie kompetencji społecznych dzieci ich wiedzy społecznej. Praca w grupach odbywa się metodą stacyjną – grupy w ciągu kolejnych dni przechodzą do kolejnych kącików.

Realizując zajęcia z wykorzystaniem darów freblowskich rozwijamy szereg umiejętności u dzieci, takich jak: sprawność manualna, wyobraźnia przestrzenna, myślenie twórcze, kompetencje pamięciowe, aktywność werbalna, pojęcia matematyczne ( figury geometryczne, zbiory, liczby naturalne), procesy poznawcze: zdolności, porównywania, porządkowania, przyporządkowywania, abstrahowania i uogólniania. Ponadto praca w zespołach kształtuje u dzieci kompetencje społeczne, umiejętność współpracy, komunikacji, wymiany doświadczeń oraz samodzielnego rozwiązywania problemów.